Ире белән туганнар икән: Чаллыдан Гөлфия ханым 2800 кешелек шәҗәрәсен төзегән
Хәлиуллиннар династиясендә – 10 буын һәм 2800 кеше. Ул үзе тегүчеләрнең дүртенче буынын, ә аның кызы инде бишенче буынны тәкъдим итә. Гөлфия Нургалиевна нәселе турында шулкадәр күп мәгълүмат җыя алуы турында «Челнинские известия» сайтына сөйләгән.
Гөлфиянең бабасы һәм аның ире – туганнар
Шәҗәрәнең башында авылда яшәгән 1730 елгы бабасының бабасы Мәкъсум тора. Аның беренче хатыныннан 7 баласы була, хатынының үлеменнән соң, ул икенче тапкыр өйләнә, һәм аның тагын 9 баласы туа: барлыгы 16. Хәзер дүрт буыны исән.
Табылган иң борынгы фотолар – бабаларының әтисе һәм әбиләренең әнисе фотолары. Туганнарында архив документлары сакланып калган, ләкин тагын шәҗәрә башын, алдагы тармакларны җыярга кирәк.
Фото: © chelny-izvest.ru
«Мин мәгълүматны интернет аша җыйдым, якыннарым белән аралаштым. Башта туганым, тарих укытучысы миңа шәҗәрәнең караламасын ясады һәм схема төзергә ярдәм итте. Әмма минем нәсел белән таныш булмаганнарга мондый схеманы аңлау бик кыен булыр иде. Мин бик күп шәҗәрәләрне карадым, Шишкиннарда музейда булдым. Аларның схемада уклары юк һәм буталчык килеп чыга. Шулай ук икенче тарихчы – минем өч туган абыем ярдәм итте, ул барлык архив документларын саклаган, аннары безнең нәсел турында гына түгел, авыл, район турында да китаплар чыгарды һәм нәкъ менә җыйган архив документларыннан шәҗәрәнең аскы өлешен чыгарды. Ә биш буыннан торган югары катлам – безнең хезмәтебез», – дип уртаклаша Гөлфия.
Тагын Гөлфиянең бабасының әтисе белән иренең бабасының әтисе туганнар булып чыга. Әтисенең буыны – Яңа Чишмә районыннан, ә әнисенең буыны Түбән Камадан, һәм аларның да охшашлыклары күп.
Фото: © chelny-izvest.ru
Үзенең тегүчеләр династиясеннән булуын белмәгән хәлдә, тегүче һөнәрен сайлаган
Барлыгы – 40 сугыш ветераны, 71 тыл хезмәтчәне. Берничә буын рәссамнар, төзүчеләр, педагоглар, күп кенә медиклар. Ә Чаллыда яшәүче ханым һәм аның кызы тегүчеләрнең дүртенче һәм бишенче буынын тәшкил итә. Гөлфия, үзенең берничә буын кием-салым тегү белән шөгыльләнгән династиядән икәнен белмәгән килеш, тегүче һөнәрен сайлаган. Гөлфия кечкенәдән үк курчакларга кием-салым тегәргә яраткан. Аннары шул һөнәр буенча Казанда укыган. Һәм инде 22 ел бу өлкәдә эшли.
«Элек авылда бөтен нәрсәне тегәләр, бәйлиләр иде, һәм мин нәселем турында өйрәнә башлагач, әни белән әбинең кулдан эшләнгән әйберләре күп булуын күрдем. Әти линиясе буенча да барлык хатын-кызлар тегү белән шөгыльләнгән. Миндә әбиемнең әнисенең кызыл алъяпкычы бар, ул аны үзе тукыган. Кызыл төс татарларда да, русларда да, чувашларда да бар, чөнки элек җепсел буяу иң үтемлесе булган», – ди Гөлфия.
Элек Гөлфия мөселман киемнәре теккән. Ул вакытта Чаллыда моның белән шөгыльләнүчеләр аз була, шуңа күрә ихтыяҗ да зур була. Хәзер ул чигү, эшләнмәләр өчен милли орнаментлар ясауга күчкән. Әгәр элек безнең әбиләребезнең үз бизәкләре булса, ачык төсләр кулланылса, хәзер исә милли мотивларны яшьләргә кызыклы итү өчен монохром кулланалар. Милли декорлы әйберләрне татарлар да, руслар да сатып ала.
«Мин тегүчегә дә, чигүчегә дә укыдым. Без рәсем ясыйбыз, дизайнер эшләп бетерә, компьютер чигә», – дип уртаклаша Гөлфия.
Гаилә 4 музей булдырган
Гөлфия үзенең тегү производствосында музей ачкан, анда туганнарының борынгы әйберләрен җыйган. Аннары аңа дуслары, күршеләре, танышлары төрле раритет экспонатлар китерә башлаган. Монда аның бабасы ясаган һәм 5 бала үскән иске балалар караваты бар. Монда ук борынгы май язу, үтүк һәм башка көнкүреш әйберләре, фотосурәтләр бар. Бүгенге көндә аларның гаиләсендә шундый 4 музей бар, калганнары аларның авылында һәм Әлмәттә урнашкан.
Фото: © chelny-izvest.ru
«Мин «Гасырлар кайтавазы» конкурсында җиңгәч, миңа мондый зур шәҗәрәне Чаллыда әле күргәннәре булмавы турында әйттеләр. Әйберләрдән иң кыйммәтлесе – әнинең чигүле мендәре, бабайның тукылган сөлгеләре. Боларның барысын да мин туганнарымның чормадагы борынгы сандыгыннан таптым. Шулай ук безнең кулинария серләре буыннан-буынга тапшырыла. Мин күптән инде әниләрдән, әбиләрдән тәмле татар ризыкларын җыям, аларны үзем әзерлим, үзебезнең рецептлар белән китап ясарга ниятлим», – ди Гөлфия.
Күпләр үз нәсел агачларын өйрәнергә тели, ләкин бу – бик озак һәм катлаулы эш дип уйлап, алынмый. Моны өйрәнергә теләүчеләргә бары тик әнидән һәм әтидән башларга, ә ата-бабаларны архив документациясе буенча өйрәнергә кирәк. Гөлфия, мәсәлән, Уфа музеена мөрәҗәгать иткән, анда аның туганнары турында мәгълүматлар сакланган.
«Бәхетле булыр өчен үз шәҗәрәңне белергә кирәк. Мин Аллаһы Тәгаләнең безгә нинди нык нәсел биргәнен күрсәтергә теләгән идем», – ди ул.
Фото: © chelny-izvest.ru
«Челнинские известия» сайтыннан тәрҗемә