Ноябрь 2013
Декабрь 2013
Январь 2014
Февраль 2014
Март 2014
Апрель 2014
Май 2014
Июнь 2014
Июль 2014
Август 2014
Сентябрь 2014
Октябрь 2014
Ноябрь 2014
Декабрь 2014
Январь 2015
Февраль 2015
Март 2015
Апрель 2015
Май 2015
Июнь 2015
Июль 2015
Август 2015
Сентябрь 2015
Октябрь 2015
Ноябрь 2015
Декабрь 2015
Январь 2016
Февраль 2016
Март 2016
Апрель 2016
Май 2016
Июнь 2016
Июль 2016
Август 2016
Сентябрь 2016
Октябрь 2016
Ноябрь 2016
Декабрь 2016
Январь 2017
Февраль 2017
Март 2017
Апрель 2017
Май 2017
Июнь 2017
Июль 2017
Август 2017
Сентябрь 2017
Октябрь 2017
Ноябрь 2017
Декабрь 2017
Январь 2018
Февраль 2018
Март 2018
Апрель 2018
Май 2018
Июнь 2018
Июль 2018
Август 2018
Сентябрь 2018 Октябрь 2018
Ноябрь 2018
Декабрь 2018 Январь 2019 Февраль 2019 Март 2019 Апрель 2019 Май 2019 Июнь 2019 Июль 2019 Август 2019 Сентябрь 2019 Октябрь 2019 Ноябрь 2019 Декабрь 2019 Январь 2020 Февраль 2020 Март 2020 Апрель 2020 Май 2020 Июнь 2020 Июль 2020 Август 2020 Сентябрь 2020 Октябрь 2020 Ноябрь 2020 Декабрь 2020 Январь 2021 Февраль 2021 Март 2021 Апрель 2021 Май 2021 Июнь 2021 Июль 2021 Август 2021 Сентябрь 2021 Октябрь 2021 Ноябрь 2021 Декабрь 2021 Январь 2022 Февраль 2022 Март 2022 Апрель 2022 Май 2022 Июнь 2022 Июль 2022 Август 2022 Сентябрь 2022 Октябрь 2022 Ноябрь 2022 Декабрь 2022 Январь 2023 Февраль 2023 Март 2023 Апрель 2023 Май 2023 Июнь 2023 Июль 2023 Август 2023 Сентябрь 2023 Октябрь 2023 Ноябрь 2023 Декабрь 2023 Январь 2024 Февраль 2024 Март 2024
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
16
17 18 19 20 21 22
23
24 25 26 27 28
29
30
31

Поиск города

Ничего не найдено
Бабаево Бабушкин Бавлы Багратионовск Байкальск Баймак Бакал Баксан Балабаново Балаково Балахна Балашиха Балашов Балей Балтийск Барабинск Барнаул Барыш Батайск Бахчисарай Бежецк Белая Калитва Белая Холуница Белгород Белебей Белёв Белинский Белово БелогорскАмурская область БелогорскКрым Белозерск Белокуриха Беломорск Белорецк Белореченск Белоусово Белоярский Белый Бердск Березники БерёзовскийКемеровская область БерёзовскийСвердловская область Беслан Бийск Бикин Билибино Биробиджан Бирск Бирюсинск Бирюч БлаговещенскАмурская область БлаговещенскБашкортостан Благодарный Бобров Богданович Богородицк Богородск Боготол Богучар Бодайбо Бокситогорск Болгар Бологое Болотное Болохово Болхов Большой Камень Бор Борзя Борисоглебск Боровичи Боровск Бородино Братск Бронницы Брянск Бугульма Бугуруслан Будённовск Бузулук Буинск Буй Буйнакск Бутурлиновка
Кадников Казань Калач Калач-на-Дону Калачинск Калининград Калининск Калтан Калуга Калязин Камбарка Каменка Каменногорск Каменск-Уральский Каменск-Шахтинский Камень-на-Оби Камешково Камызяк Камышин Камышлов Канаш Кандалакша Канск Карабаново Карабаш Карабулак Карасук Карачаевск Карачев Каргат Каргополь Карпинск Карталы Касимов Касли Каспийск Катав-Ивановск Катайск Качканар Кашин Кашира Кедровый Кемерово Кемь Керчь Кизел Кизилюрт Кизляр Кимовск Кимры Кингисепп Кинель Кинешма Киреевск Киренск Киржач Кириллов Кириши КировКалужская область КировКировская область Кировград Кирово-Чепецк КировскЛенинградская область КировскМурманская область Кирс Кирсанов Киселёвск Кисловодск Климовск Клин Клинцы Княгинино Ковдор Ковров Ковылкино Когалым Кодинск Козельск Козловка Козьмодемьянск Кола Кологрив Коломна Колпашево Колпино Кольчугино Коммунар Комсомольск Комсомольск-на-Амуре Конаково Кондопога Кондрово Константиновск Копейск Кораблино Кореновск Коркино Королёв Короча Корсаков Коряжма Костерёво Костомукша Кострома Котельники Котельниково Котельнич Котлас Котово Котовск Кохма Красавино КрасноармейскМосковская область КрасноармейскСаратовская область Красновишерск Красногорск Краснодар Красное Село Краснозаводск КраснознаменскКалининградская область КраснознаменскМосковская область Краснокаменск Краснокамск Красноперекопск КраснослободскВолгоградская область КраснослободскМордовия Краснотурьинск Красноуральск Красноуфимск Красноярск Красный Кут Красный Сулин Красный Холм Кремёнки Кронштадт Кропоткин Крымск Кстово Кубинка Кувандык Кувшиново Кудымкар Кузнецк Куйбышев Кулебаки Кумертау Кунгур Купино Курган Курганинск Курильск Курлово Куровское Курск Куртамыш Курчатов Куса Кушва Кызыл Кыштым Кяхта
Набережные Челны Навашино Наволоки Надым Назарово Назрань Называевск Нальчик Нариманов Наро-Фоминск Нарткала Нарьян-Мар Находка Невель Невельск Невинномысск Невьянск Нелидово Неман Нерехта Нерчинск Нерюнгри Нестеров Нефтегорск Нефтекамск Нефтекумск Нефтеюганск Нея Нижневартовск Нижнекамск Нижнеудинск Нижние Серги Нижний Ломов Нижний Новгород Нижний Тагил Нижняя Салда Нижняя Тура Николаевск Николаевск-на-Амуре НикольскВологодская область НикольскПензенская область Никольское Новая Ладога Новая Ляля Новоалександровск Новоалтайск Новоаннинский Нововоронеж Новодвинск Новозыбков Новокубанск Новокузнецк Новокуйбышевск Новомичуринск Новомосковск Новопавловск Новоржев Новороссийск Новосибирск Новосиль Новосокольники Новотроицк Новоузенск Новоульяновск Новоуральск Новохопёрск Новочебоксарск Новочеркасск Новошахтинск Новый Оскол Новый Уренгой Ногинск Нолинск Норильск Ноябрьск Нурлат Нытва Нюрба Нягань Нязепетровск Няндома
Саки Салават Салаир Салехард Сальск Самара Санкт-Петербург Саранск Сарапул Саратов Саров Сасово Сатка Сафоново Саяногорск Саянск Светлогорск Светлоград Светлый Светогорск Свирск Свободный Себеж Севастополь Северо-Курильск Северобайкальск Северодвинск Североморск Североуральск Северск Севск Сегежа Сельцо Семёнов Семикаракорск Семилуки Сенгилей Серафимович Сергач Сергиев Посад Сердобск Серов Серпухов Сертолово Сестрорецк Сибай Сим Симферополь Сковородино Скопин Славгород Славск Славянск-на-Кубани Сланцы Слободской Слюдянка Смоленск Снежинск Снежногорск Собинка СоветскКалининградская область СоветскКировская область СоветскТульская область Советская Гавань Советский Сокол Солигалич Соликамск Солнечногорск Соль-Илецк Сольвычегодск Сольцы Сорочинск Сорск Сортавала Сосенский Сосновка Сосновоборск Сосновый Бор Сосногорск Сочи Спас-Деменск Спас-Клепики Спасск Спасск-Дальний Спасск-Рязанский Среднеколымск Среднеуральск Сретенск Ставрополь Старая Купавна Старая Русса Старица Стародуб Старый Крым Старый Оскол Стерлитамак Стрежевой Строитель Струнино Ступино Суворов Судак Суджа Судогда Суздаль Суоярви Сураж Сургут Суровикино Сурск Сусуман Сухиничи Сухой Лог Сызрань Сыктывкар Сысерть Сычёвка Сясьстрой

Рәшит Гатин: «Сугышта мине „сын татарского народа“ дип йөртәләр иде» — «Нурлат»

0 243
Рәшит Гатин: «Сугышта мине „сын татарского народа“ дип йөртәләр иде» — «Нурлат»
Дәһшәтле бәрелешләрдә катнашкан һәр авылдашының исеме мәңгелек хәрефләр белән уелган стелага чәчәкләр сала, бер минут тынлык белән чордашларын искә ала ул. Гомеренең җуелмас хатирәсе булып күңелендә уелып калган канлы вакыйгалар Җиңү көне алдыннан аеруча яңара, дип яза « Нурлат » газетасы. «Сугыш турында авылда беренче булып мин ишеттем» Бөек Ватан сугышы башланганда Рәшит Гатинга 16 яшь була. 22 июнь көнен ул бүгенгедәй ачык хәтерли. — Сугыш турында авылда беренчеләрдән булып мин ишеттем, — дип истәлекләр йомгагын сүтә башлады ул. — 1941 елның җәе бик эссе һәм кояшлы килде, үлән биек булып күтәрелде. Әле дә исемдә: печән өсте иде. Әти почтада кизү тора, ул чакта почта тәүлек әйләнәсе ачык булырга тиеш иде. Иртән мин аны алыштырырга килдем. Әти колхоз эшенә юнәлде. Күпмедер вакыттан соң шалтыраталар: почта начальнигын чакыр, Германия сугыш башлаган, диләр. Мин урамга чабып чыктым да ялт-йолт карана башладым. Әни көтү куып килә икән, аңа кычкырып, тизрәк әтине чакырырга куштым. Колхоз рәисе үтеп бара иде, минем сүзләремне ишетте дә, атын кире борып: «Халыкка хәбәр бирергә, мунча ягарга кирәк», — дип китеп барды. Шул көннән авыл ир-атларын сугышка ала башладылар. Башта берәрне, аннары бишәрне, унарны… Иң беренче булып Сәйфетдинов Габдулла абый сугышка алынды, яраланып, иң беренче булып кайтучы да ул булды… Рәшит аганың Беренче Бөтендөнья сугышын кичкән әтисе Шаһит абый олы яшьтә булуы сәбәпле, фронтка алынмый. Әмма аңа да, тормыш иптәше Миңсылу апага да шул еллар авырлыгын үз җилкәләрендә, йөрәкләре белән күп тапкырлар татырга туры килә. Уллары Әнвәр, кызлары Халидә белән Гөлсем бер-бер артлы дөнья куеп, Җиңү көнен күрә алмыйлар. Рәшит ага исә дошманга каршы көрәшен тылда ук башлый әле. Ир-атлар бер-бер артлы яу кырына китә, колхоздагы бар эш хатын-кызлар, яшүсмерләр һәм өлкәннәр җилкәсенә төшә. Рәшит сыната торганнардан булмый, авыр кул хезмәте белән аның холкы тагын да чыныга, физик һәм рухи көче арта, ул моны дошманга йөзгә-йөз очрашкач та күп тапкырлар исбатлый әле.  «Сын татарского народа» 1943 елның гыйнваренда 1925 елгы егетләрне дә армиягә чакырып әмер килә. — Авылдан 11 егет киттек, 18 дә тулмаган иде әле. Шулардан бары миңа гына исән-сау әйләнеп кайтырга язган булган икән… — диде Рәшит ага. Башта Чабаксар шәһәрендә Идел буе хәрби округының 14нче бригадасында хезмәт итә ул, хәрби эш нигезләрен үзләштерә. Сентябрьдә Калинин өлкәсенә 14нче запас полк ротасына юллана. Биредә ул беренче хәрби чыныгу уза, полк байрагын саклый. 1944 елның башында яшь солдатларны сугышның алгы сызыгына — 3нче Балтыйк буе фронтының Кызыл Байраклы Дон танк бригадасына җибәрәләр. — Килеп кенә төштек, кырда утырабыз шулай, часть полковнигы: «Үзегезнең кая эләккәнегезне беләсезме?» - дип сорады. Сүз дәшүче юк, — дип сөйли Рәшит ага. — Мин белер-белмәс русчам белән: «16-я Донская Краснознаменная танковая бригада», — дип әйтеп салдым. Син нинди милләттән дип сорагач, «сын татарского народа» дип җавап бирдем. Ул вакытта безне татарин дип кенә йөрткәнгә, мин аны кушамат дип уйлап, кимсенә идем. Шуннан полковник мине күргән саен: «Ну, как дела, сын татарского народа?» — ди торган булды…  Кыл өстендәге гомер Танк бригадасы составында Рәшит Гатин Эстония, Латвия, Литваны немец басып алучыларыннан азат итүдә катнаша. Гел алда, гел беренче, тәвәккәл, кыю. Бәрелешләрнең берсендә аның батырлыгы, үз-үзен аямыйча ярдәмгә ташлануы иптәшләренең гомерен саклап кала.  1944 елның көзендә командование бригада алдына Эстониянең Охне-Иыге елгасының сул як ярын дошманнардан азат итү бурычын куя. — Немецларны куып барганда, ә мин автоматчы идем, күперне чыгып, бер утрауга килеп эләктек, — дип ул вакыйгалар турында сөйләде Рәшит ага. — Безнең арттан кергән танк авырлыгына чыдый алмыйча, күпер ишелеп төште. Дошманнар ата торгач, буа да китте һәм окопларыбызны су басты. Ул вакытта төнгә кадәр чыдасак, бик яхшы булыр иде, караңгыда безне күрмәсләр, дип теләдек. Әмма немецларның туктаусыз явы астында биредә үк өеп куелган печән эскертләренә ут капты һәм көндезге кебек яп-якты булды. Инде безнең кайда икәнне белделәр, утка тота башладылар, штаб белән элемтә өзелде. Батальон штабы елганың икенче ярындагы таш тегермәндә урнашкан иде. Элемтә урнаштыру өчен, бер-бер артлы өч солдатны җибәрделәр, берсе дә кире әйләнеп кайтмады. Көчләр кимегәннән кими бара. Чират миңа җитте… Бу вакытта совет солдатлары тарафыннан ашыгыч рәвештә ясалган бердәнбер кичүне дошманнар туктаусыз артиллерия һәм пулемет утына тоталар. Аны үтеп чыгу мөмкин дә булмый. Әмма кыю солдат Гатин елганы бер генә түгел, өч тапкыр кичү җаен таба. — Көзге салкын көн. Штабка тапшырырга дип язу бирделәр, — дип дәвам итте Рәшит ага. — Нәрсә язылган булгандыр, «секретный» дигәч, ачып та карамадым. Елганы исән-имин кичеп, хатны тапшырдым. Юеш киемнәремне салып киптерергә куйдым. Әмер булыр, диделәр. Аннары әле тагын берничә тапкыр штаб белән ике арада элемтә урнаштырырга туры килде. Шөкер, өстәмә көч үзен озак көттермәде, безнең бригаданы коткардылар. Әлеге батырлыгы өчен Рәшит Гатин Кызыл Йолдыз ордены белән бүләкләнә. Бу вакыйга һәм якташыбызның батыр исеме бригаданың 933725 номерлы хәрби тарихында да теркәлгән.  Җиңүгә юл кыска түгел 1944 елдагы вакыйгалардан соң ул Польша дивизиясе, 10нчы гвардия бригадасында хезмәт итә. Германиягә СССР маршалы Иван Конев җитәкчелегендәге I Украина фронты составында бәреп керә. — Берлинга тизрәк барып җитү өчен, Одер елгасын йөзеп чыктык, чөнки кичүгә кадәр ара ерак иде, — дип сугышның соңгы көннәрен искә ала Рәшит ага. — Әмма Берлин янында мин башыма снаряд кыйпылчыгы тиеп, каты яраландым һәм Баутцен шәһәрендәге госпитальгә эләктем. Операцияне рус табибы ясады, ә менә шәфкать туташлары немец милләтеннән иде. Шунда миңа Конев белән шәхси аралашып сөйләшү бәхете дә елмайды. Аннан соң Рәшит аганы Украинаның Житомир шәһәрендәге госпитальгә күчерәләр, Җиңү көнен ул шунда каршылый. I дәрәҗә Дан ордены белән бүләкләнә. II төркем инвалидлык алган якташыбыз, дәваланганнан соң, туган ягына 1945 елның июлендә кузгала. Авылына, туганнары янына кайтуын бүген дә бөтен нечкәлекләре белән хәтерли ул. — Нурлаттан Мамыкка кадәр ат белән китерделәр, — ди Рәшит ага. — Шунда сеңлем Гөлсемнең вафат булуын ишеттем дә, ат та көтмичә, кайгымнан Иске Әлмәткә җәяү кайтып киттем. Төш вакытлары булгандыр, әти дә, әни дә эштә, өйдә юк иделәр. Кайтып килүемне күргән бригадир: «Халык арасына чык, кайту хәбәрең таралсын, якыннарыңа кисәк кенә күренү авыр булыр», — дип киңәш итте. Мин җизниләргә кереп киттем… Шул көннән тыныч тормыш башлана. Аны сугыш ветераннары һәм тыл хезмәтчәннәре үз гомерләре, сәламәтлекләре бәрабәренә, тән тирләре белән яулап алды. Иске Әлмәт авылыннан фронтка 532 кеше алына, шуларның 278е яу кырларында мәңгелеккә күзләрен йома. Исән-сау әйләнеп кайтканнарыннан да бүгенге якты тормышның шаһиты бер Рәшит ага Гатин гына инде…  «Мин бик бай кеше» Рәшит абый сугыштан соңгы хезмәт биографиясен районның финанс бүлегендә салым агенты булып яза башлый, аннан соң колхоз идарәсендә хисапчы, ревизор, баш бухгалтер булып эшли. Лаеклы ялга чыкканнан соң да тагын 10 ел — 70 яшенә кадәр хезмәт куя әле ул, берничә колхозның берләшү вакыйгаларын, «XXI партсъезд» колхозының күтәрелеш чорын кичерә. Хуҗалыкның яңа үрләр яулавында, һичшиксез, Рәшит аганың да өлеше зур була. Фидакарь хезмәте өчен 18 хөкүмәт бүләгенә лаек була ул. 1948 елда үз авылларыннан Разыя исемле кыз белән матур тормыш корып җибәрәләр. 8 балага — 3 малай һәм 5 кызга гомер бирәләр. Рәшит абый да, Разыя апа да чиксез кешелеклелек сыйфатлары белән үз балалары өчен горурлык өлгесе, авылдашларына үрнәк булып, 70 елдан артыграк тату гомер кичерәләр.  Төп нигезгә килен булып төшкән Разыя апа гаиләнең өлкән буын вәкилләре — каената-каенанасы Шаһит абый һәм Миңсылу апа белән дә килешеп яши, аларның хәер-фатыйхасын алып, ислам дине йолалары белән соңгы юлга озата. Кызганыч, Разыя апа узган ел якты дөнья белән хушлашты. Рәшит абый бу вакыйганы зур хәсрәт белән кичерә. — Яшь чактагы кебек шатлык-кайгыларны уртаклашырга иптәшем юк, берүзем калдым, — ди ул уфтанып. — Әле яхшы балаларым бар, алар бик карыйлар, хөрмәт итәләр үземне, рәхмәт яусын. Үз-үземне йөртәм әле, кирәк җиремә барам, кирәк нәрсәмне эшлим — шунысына сөенәм. Рәшит абый кышын Казанда, балалары тәрбиясендә гомер кичерә. Апрель азакларында исә, һичшиксез, Иске Әлмәткә кайта. Бу — соңгы елларның алыштыргысыз традициясе. 9 Май бәйрәме уңаеннан оештырылган бәйрәм чараларында катнаша, авылдашларыннан Җиңү көне белән күпсанлы ихлас котлау сүзләре кабул итә, җирле мәктәптә укучылар белән очрашып, башыннан кичкән канлы вакыйгалар турында сөйли.  Бу көнне туган йортта Рәшит аганың балалары (кызганыч, өчесе бүген гүр иясе инде), 10 оныгы һәм 18 оныкчыгы, күпсанлы туганнары, якыннары да җыела. Мул табын артында котлау, рәхмәт сүзләре кабул иткәндә, күңеле тулып, яшерен генә күз яшьләрен дә сөртеп ала ул. — Мин бик бай кеше, күпме нәсел дәвамчым бар бит! Сугышлар гына булмасын иде, — Рәшит аганың төп теләге бүген әнә шундый.



Кызыл

Жителей населенных пунктов в трех регионах Казахстана эвакуировали из-за паводков


Все города России от А до Я

Загрузка...

Moscow.media

Читайте также

В тренде на этой неделе

Проект развития малой авиации в Сибири оценили в 8 млрд рублей

Развитие малой авиации в Сибири обойдется в 8 миллиардов

Росгвардейцы Тувы почтили память жертв теракта в «Крокус Сити Холле»

Росгвардейцы задержали угонщика чужого авто в Туве

Новости Кызыла

Росгвардейцы Тувы почтили память жертв теракта в «Крокус Сити Холле»

Росгвардейцы Тувы почтили память жертв теракта в «Крокус Сити Холле»

Росгвардейцы задержали угонщика чужого авто в Туве

Региональный сосудистый центр Тувы признан одним из лучших в России


Киа врезалась в военный "Урал": экс-советник главы Республики Тыва погиб в ДТП в Запорожской области

Железнодорожная станция Нижневартовска скоро перестанет быть самой большой тупиковой станцией мира. Уникальный инфраструктурный проект — Северо-Сибирская железнодорожная магистраль окупится за 20 лет.

Больше трех гектаров плодородных земель в Зеленчукском районе Карачаево-Черкесии привели в порядок

Росгвардейцы задержали кызылчанина за кражу на охраняемом объекте


Преподаватель ХГУ Валентина Тугужекова подготовила более 40 учёных

Среднее число детей на одну женщину в России. Статистика

Региональный сосудистый центр Тувы признан одним из лучших в стране

Бывший советник на общественных началах Главы Тувы погиб в Запорожской области


Глава Тувы Владислав Ховалыг
Тува

Бывший советник на общественных началах Главы Тувы погиб в Запорожской области


Частные объявления в Кызыле



Загрузка...
Ria.city
Персональные новости
Шапка

Шапки женские на Wildberries — скидки от 398 руб. (на новые оттенки)



Новости последнего часа со всей страны в непрерывном режиме 24/7 — здесь и сейчас с возможностью самостоятельной быстрой публикации интересных "живых" материалов из Вашего города и региона. Все новости, как они есть — честно, оперативно, без купюр.




Кызыл на Russian.city


News-Life — паблик новостей в календарном формате на основе технологичной новостной информационно-поисковой системы с элементами искусственного интеллекта, тематического отбора и возможностью мгновенной публикации авторского контента в режиме Free Public. News-Life — ваши новости сегодня и сейчас. Опубликовать свою новость в любом городе и регионе можно мгновенно — здесь.


© News-Life — оперативные новости с мест событий по всей России (ежеминутное обновление, авторский контент, мгновенная публикация) с архивом и поиском по городам и регионам при помощи современных инженерных решений и алгоритмов от NL, с использованием технологических элементов самообучающегося "искусственного интеллекта" при информационной ресурсной поддержке международной веб-группы 123ru.net в партнёрстве с сайтом SportsWeek.org и проектами: "Love", News24, "My Love", Ru24.pro, Russia24.pro и др.

Invest AG настраивает на своем // Земли в Новой Москве останутся структурам компании на жилых условиях

«В России будет то, чего не было, и не будет того, что было»: Земфира, Noize MC, Парфенов и другие звезды записали рэп-молитву в память о Навальном

Shot: комик Семен Слепаков решил ликвидировать ИП в России

А надо было ласково? Тимати после слов о "ребятах"-террористах ответили по-мужски


Елена Рыбакина сообщила тревожные новости

Хачанов победил Черундоло и пробился в 1/8 финала турнира ATP в Майами

Россиянка покинула WTA-1000 из-за проблем со здоровьем

Рыбакина о том, что не играла в Индиан-Уэллс из-за болезни: «К сожалению, восстановление заняло много времени»


Top 10 Love Affair Movies of the 2000s and 2010s

I was diagnosed with cancer aged 39… you are never too rich, too famous or too young, says Dr Philippa Kaye

Top 10 Emmanuelle Seigner Movies

Top 5 Websites to Watch FREE Movies - TV Shows (No Sign up!)