Олег Якимов-суруналыыстар амарах аҕалара
Сыл-хонук ааһан истэҕин аайы билии киэҥ аартыгар сирдээбит, идэҕин таба тайанаргар тирэх буолбут, айар үлэ абылаҥар уһуйбут, суруналыыстыка киэҥ эйгэтигэр ааны арыйбыт учууталларбытыгар махталбыт кэҥээн иһэр. СГУ суруналыыстыка салаатын 1999 сыллаахха бүтэрбит выпускниктартан тэрилтэ салайааччытыгар тиийэ үүнэн-сайдан тахсыбыт киэн туттар дьоммут Ольга Семенова, Туйаара Константинова, Ньургуйаана Стручкова бүгүн Саха сирин национальнай бэчээтин күнүгэр санааларын үллэһиннилэр. Ачыкытын быыһынан үөрэн мичилийбит арылхай харахтаах профессор Олег Дмитриевич Якимов сырдык аатын ахтан-санаан аастылар.
Суруналыыстыка салаатын төрүттээччи
Олег Дмитриевич үтүө өҥөтүнэн, тустаах кыһамньытынан СГУ филологическай факультетын иһинэн 1993 сыллаахха аан бастаан суруналыыстыка салаата тэриллэн, хаһыат, радио, телевидение эйгэтигэр идэтийбит үлэһиттэри бэлэмнээн таһаарар буолбута. Устудьуоннар ханна үлэлии барар сирдэрин номнуо талан, хас сайын аайы өрөспүүбүлүкэ сүрүн хаһыаттарын эрэдээксийэтигэр, Саха НКИК быраактыкаланаллара.
Холобур, 2-3 бырактыкааҥҥа: «20 мүнүүтэлээх ыччат биэриитин бэлэмнээҥ», — диэн баран камералаах операторы уонна биир режиссеру туттаран кэбиһэллэрэ. Үчүгэйэ диэн суруйбут сценарийгын ким да хааччаахтаабат, быспат-оспот этэ. Хаһыакка эмиэ 1990-ус сыллар иккис аҥаардарыгар бэчээт эйгэтигэр көҥүл тыына биллэн, талбыт тиэмэҕэр хото суруйарыҥ, бобуу-хаайыы суоҕа эдэр дьону үрдүккэ кынаттыыра.
Идэҕэ бэриниилээх буолуу
Эдэр кэрэспэдьиэннэр сиэр-майгы, буруйу оҥоруу, уопсастыба мөкү өрүттэрин барытын кыбыстыбакка арыйаллара, анал чинчийии оҥороллоро, олох араас салаатын сырдаталлара. Бэрээдэги көрөөччүлэри кытта түүҥҥү рейдэҕэ тахсан, репортаж бэлэмнииллэрэ. Өрөбүллэрин-сынньалаҥнарын тапталлаах үлэлэригэр аныыллара, субуота аайы биир да тэрээһини көтүппэккэ хаһыат сирэйигэр туох-ханна буолбутун сырдатан, ыалдьыттартан интервью ылан иһэллэрэ.
Идэлэригэр бэриниилээх дьон киэһэ хойут араас тэрээһин кэнниттэн үргүлдьү Бэчээт дьиэтигэр тиийэн, түүн хойукка диэри олорон, ардыгар хонуктарыгар хаалан, матырыйаалларын тута бэчээттээн таһаараллара.
Аанынан киллэрбэтэхтэринэ, түннүгүнэн да киириэхтээххит!
Профессорбыт Олег Дмитриевич: «Бэҕэһээҥҥи сонун — сонун буолбатах, суруналыыс эргэриэн иннинэ таһааран иһиэхтээх. Өскөтүн эһигини аанынан киллэрбэтэхтэринэ, түннүгүнэн да ойон киириэхтээххит, тиэмэҕитин сатаан арыйыахтааххыт», — диэн этэрэ. Үөрэтэр оҕолорун ыстатыйалара хаһыакка таҕыстаҕына, эбэтэр тэлэбииһэргэ көрдөҕүнэ ис сүрэхтэн истиҥник оҕо курдук үөрэрэ. Хаһыаты кыбынан кэлэн, барыбытыгар көрдөрө-көрдөрө киэн тутта кэпсиирэ, суруксут дьоҥҥо инникигэ эрэли эбэн биэрэрэ, санаабытын кынаттыыра.
«Эдэр саас» хаһыат Саха сирин үрдүнэн өрөгөйдүү, тирааһа саамай үрдүү сылдьар көмүс кэмигэр биһиги кууруспутуттан Оля Лыткина, Яна Байгожаева, Ньургуйаана Макарова, Люба Готовцева, Марианна Тихонова о.д.а. түмсэн, ааҕааччы элбээн-тэнийэн иһэригэр сэмэй кылааттарын киллэрбиттэрэ.
Ол кэмтэн ыла сүүрбэччэ сыл ааста… Кыргыттар ситэн-хотон, олоххо бэйэлэрин миэстэлэрин булан, тэрилтэ салайааччытыгар тиийэ үүнэн-сайдан таҕыстылар. Кинилэр үөрэппит учууталларын Олег Дмитриевич туһунан бүгүн бу курдук ахтан-санаан ыллылар:
Аныгы технология суругу байытан биэрэр
Ольга Семенова, Н.Е. Мординов аатынан «Кэскил» оҕо бэчээтин кыһатын дириэктэрэ:
Биһиги 1994 сыллаахха СГУ филологическай факультетын суруналыыстыка салаатыгар туттарсан киирбиппит. 1 миэстэҕэ 4 аҥаардыы киһилээх куонкурус этэ. Ол аата 25 миэстэҕэ сүүстэн тахса киһи туттарсыбыт.
Айар үлэ күрэҕэр Наталья Ивановна Харлампьева салайааччылаах хамыыһыйа үрдүк сыананы туруоран санаам ордук бөҕөргөөбүтэ. Олег Дмитриевич ити тургутууга улахан баалы ылбыттары бэлиэтэммит этэ. Куруутун кэтээн көрөрө. Оҕо-оҕо курдук атыҥҥа аралдьыйаары гыннахпытына санатан, сааһылаан биэрэр идэлээҕэ. Үөрэнэрбит тухары идэбит эйгэтигэр чугас сылдьар устудьуоннары хайгыыра. Лекцияларын матырыйаалын бөҕөргөтөн иһэрбитин хонтуруоллуура.
3 курска үөрэниэхпититтэн: «Пресс-сулууспалар баар буолуохтара, хайаан да холонон көрөөрүҥ, оччоҕо идэҕит аналын өссө дириҥник өйдүөххүт!» — диирэ. 1999 сыллаахха үөрэхпитин бүтэрбиппит кэннэ, журналистикаҕа тутулуга суох хаһыаттар, сурунааллар, радиолар баар буоланнар бары оннубутун булбуппут.
Билигин аныгы үйэ технологиятыгар сөптөөх ньымалары туттуу суругу өссө байытарын, информацияны киэҥник тарҕатарын ылынан эрэбит дии саныыбын. Оҕо ааҕар сурунаалларыгар, хаһыаттарыгар бу үлэ хото киирдэ. Ааҕааччы утумнуур кыаҕын үөскэтэн уонна бөҕөргөтөн эрэр. Уопуттаах учууталлар, эдэр төрөппүттэр, оҕолор түмсэр, интэриэстэрин тардар сурунааллар, итиэннэ хаһыаттар үйэлээх ситими быспаттарыгар итэҕэйдибит.
p/s 1994 сыллааҕы «Эдэр саас» хаһыакка тахсыбыт хаартысканы Уус-Алдан улууһун библиотекатын үлэһитэ Марианна Николаевна Борисова дьиэтээҕи архыыбыттан үллэстибитигэр махтанабыт!
Якимов төрүттээбит салаата 400 тахса идэтийбит суруналыыһы таһаарда
Туйаара Константинова, Саха көрдөрөр-иһитиннэрэр хампаанньатын Москватааҕы филиалын салайааччыта:
Оҕо эрдэхпиттэн «Кэскил», «Юность Севера» хаһыаттар эрэдээксийэлэрин кытта үлэлэһэн, сөбүлүүр идэбин 15 сааспар талбытым. Билигин Саха көрдөрөр-иһитиннэрэр компания Москватааҕы филиалын салайабын. Икки тылынан сахалыы, нууччалыы сюжеттары, репортажтары дойдубут киин куоратыттан бэлэмнээн Саха сирин дьонугар-сэргэтигэр кэпсиибит.
Саха бэчээтин сайдыытыгар, мин саныахпар, сүҥкэн кылаатын биһиги профессорбыт, биллиилээх учуонай, историческай наука доктора Олег Дмитриевич Якимов киллэрэн турар. Олег Дмитриевич чинчийэр сүрүн тематынан – саха бэчээтин историята буолбута. Ол курдук кини «Очерки истории печати Якутии» кинигэ, араас хабааннаах монографиялар автордара. Онтон биһиги, кини үөрэннээччилэрэ – сурунаалыыстыка салаатын 400-тэн тахса выпускниктара, саха бэчээтин эйгэтигэр күн бүгүҥҥэ диэри үлэлии- хамсыы сылдьабыт.
1999 сыллаахха суруналыыстыка салаатын бүтэрбит оҕолортон билигин Ольга Семенова «Кэскил» оҕо бэчээтин кыһатын салайааччыта, Татьяна Чьямова бу бэчээт кыһатыгар цифровой трансформация отделын салайааччыта, Ньургуйаана Стручкова «Сахабэчээт» генеральнай дириэктэрэ, Станислав Софронов сибээс уонна инновация министерствотын информационнай политикаҕа отделын начаалынньыга. Аркадий Васильев ЯСИА-ҕа, Евдокия Сергина Пенсионнай пуонда, Анна Чусовская Үп министиэристибэтин, Яна Байгожаева «АЛРОСА» хампаанньа пресс-сулууспатыгар үлэлииллэр.
Оҕолорбут 20 сыл устата суруналыыстыка уонна информация, реклама, маркетинг ситимнэрин ситиһиилээхтик баһылаан, үрдүк таһымнаах үлэһит буола үүннүлэр.
Саха бэчээтэ туспа суоллаах-иистээх, тутаах дьонноох эйгэ. Арассыыйа таһымыгар холобур буолуон сөптөөх үтүө үгэстэрдээх. Ону тэҥэ саҥа технологиялары, менеджмент ирдэбиллэрин, маркетины сөпкө туһанан, хаһыаттар, сурунааллар саха бэчээтин аныгылыы көрүҥүн олохтоон, ааҕааччы ирдэбилигэр сөп түбэһэн, сонун ньымалары киллэрэн салгыы сайдан иһиэхтээхтэр дии саныыбын.
Учууталбыт 20-30 сылы өтө көрөр идэлээҕэ
Ньургуйаана Стручкова, «Сахабэчээт» генеральнай дириэктэрэ:
Үрдүк үөрэх кыһатыгар үөрэппит профессорбыт Олег Дмитриевич Якимов туһунан бүгүн өрөспүүбүлүкэ национальнай бэчээтин күнүгэр ахтан-санаан ааһабыт. Сыл хонук аастаҕын аайы кини сырдык аата өлбөөдүйбэт, биһиги сүрэхпитигэр өрүү баар. Кини бэргэн этиилэрэ кынаттаах тылга кубулуйан, күн бүгүҥҥэ диэри уостан уоска бэриллэн иһэллэр.
Олег Дмитриевич төрүттээбит каапыдырата, суруналыыстыка салаата өрөспүүбүлүкэҕэ биллэр-көстөр суруналыыстар хас да көлүөнэлэрин бэлэмнээн таһаарда. Өр кэмҥэ «Якутия» хаһыат кылаабынай эрэдээктэринэн үлэлээбит, 16 сыл СӨ Суруналыыстарын сойууһун салайбыт киһи О.Д. Якимов биэрбит билиитэ, соргулаах сүбэтэ-амата улам чиҥээн, алмаас таастыы кырыыланан, бары өртүнэн күлүмүрдээн иһэр.
Учууталбыт 20-30 сылы өтө көрөр идэлээҕэ, кини эппит элбэх этиитэ туолан, олоххо киирдэ. Саха суруналыыстыкатын устуоруйатын чинчийбит, идэтийбит сурналыыстары бэлэмнээбит профессорбыт научнай үлэлэрин мин күннээҕи үлэбэр туттабын, үгүс ыйытыктарга хоруйу онтон булабын, онон киниэхэ махталым муҥура суох.
Түмүк санаа
Онон профессорбыт Олег Дмитриевич Якимов 400 тахса оҕолордоох амарах аҕа, эйэҕэс эһээ идэтийбит суруналыыстар хас да көлүөнэ халыҥ аармыйаларын бэлэмнээн таһаарбыт үтүө өҥөлөөх. Сахабыт сирин хайа баҕарар хаһыатыгар, араадьыйаҕа, телевидениеҕэ, улахан тэрилтэлэр, министиэристибэлэр пресс-сулууспаларыгар кини үөрэппит оҕолоро бааллар. Кинилэр идэни баһылыырга суруналыыстыка сыаҕын кистэлэҥнэрин арыйбыт учууталларын үтүө тылынан ахталлар, барҕа махталларын аныыллар.